“Hizkuntza aktibismoa” tailerra

Norbanakoon hizkuntza jokabidean aldaketak eragiteko baliabideak jaso eta kolektiboki praktikan jartzeko bidea zabaldu nahi digun tailerra dugu. Hau da, hain zuzen ere, auzokideei proposatzen diegun aurtengo DESAPIYU garrantzitsuena.

Euskal Herrian Euskaraz (EHE), eragile euskaltzalea, “Izan, egin, eragin. Euskal Herrian euskaraz” gogoetaren bitartez, erakundearen etorkizuna marraztuko duten ekarpenak jasotzen ari dira, betiere, euskaldunon aktibazioa eta aktibismoa eztabaidagai hartuta. Lehenengo fasea amaitzear duen honetan, bide horretan etorkizunerako tresna garrantzitsua izan nahi duen “hizkuntza aktibismoa” tailerra aurkeztu zuen gaur astebete.

Txantrean eginen da iragarri dituzten lau saioetako bat, eta DESAPIYUA dinamikatik, dei egin nahi dugu auzokideok aukera hau balia dezagun. Desapiyatzaileekin hausnartu genuen moduan, euskaraz bizitzeko behar ditugun aldaketak eragin nahi baditugu, oinarrira jo behar dugu lehendabizi; euskaraz bizitzeko hautua indartu behar dugu, alegia. Hizkuntza jokabidean aldaketak eragin, burujabe jokatu, eta bestelako aldaketak eragiteari begira bideratu gogoa. Gogo hori kolektiboki nola garatu erakutsiko digu tailer berri honek. TELP ikastaroen sortzaile den Gemma Sangines izanen da tailerraren gidaria.

Besterik gabe, izena emateko epea zabalik dagoela gogorarazi nahi dugu, eta horretarako,  hurrengo urratsak jarraitu beharko dituzuela, aipatuko ditugun irizpideak kontuan hartuta:

1. Tailerra otsailaren 12an (ostirala) eta 13an (larunbata) izango da, 18:00etatik 21:00etara eta 10:00etatik 14:00etara, hurrenez hurren, Txantreako Auzotegi Kultur Etxean.
2. Plaza mugatuak dira (25 lagun, gehienez).
3. Txantreako auzokideek izanen dute lehentasuna izena ematerako orduan. Arrazoia zera da: plaza mugatuak izateaz gain, tailerren ostean garatuko diren talde dinamikak sortzeko (edo indartzeko) asmoa dago, eta beraz, elkarren arteko hurbiltasuna komeni da. Honekin batera, ostiraleko zein larunbateko saioetan parte hartzea beharrezkoa da.
4. Otsailaren 10ean amaituko da izena emateko epea.
5. Txantrea@euskalherrianeuskaraz.org helbidera idatziz edo Auzotegi Kultur Etxera (Etxarri-Aranatz kalea, z/g) bertaratuz izena eman ahal da, zerrendan sartzeko.
6. Izen-ematea amaitzeko, 10€ ordaindu beharko dira (tailerraren matrikula eta larunbatean eginen dugun bazkaria barne).

Arin ibili, lagunok!

Desapiyua itzuli da!

Iragan ekainean desapiyu ezberdinek eman digutenaren balorazioa egin genuen, azken erronka abian genuelarik; igerilekua euskalduntzea. Desapiyatzaileekin batera euskaraz bizitzeko aukerak areagotzeko gai izan ginela ondorioztatu genuen, Eroskiko lanketak aldaketak eragin zituelako edo Akelarre Kultur Elkarteak  Berriaren harpidetza egitea lortu genuelako, besteak beste. Halaber, positiboki baloratu genuen beste zenbait arlotan euskaraz bizitzeko dauzkagun oztopoak aztertu eta hauek gainditzeko saiakera egiteko zenbait lagun talde elkartu izana. Zorionak Desapiyuan parte hartu duzen guztioi!

Aitzitik, dinamika hau ez da oraindik amaitu. Aurrera egingo dugun arren, hainbat afera hobetu beharko genituzkeela baloratu genuen, hala nola, parte hartzaileen arteko harremana, komunikazioa, hedapena, inplikazioa edota motibazioa. Ez da makala, gero! Baina gai guzti hauetan arreta jartzen bidea egiteko prest gaude!

Bada, gure irudikoz, balorazioan jaso genuen gai garrantzitsu bati heldu beharra: euskaraz bizitzeko, hautu hori hartu eta praktikan jartzeko, norbanakook dugun ahulezia. Ezintasuna, nahi bada. Gure inguruan aldaketak eragin nahi ditugu, zertarako eta euskaraz bizi ahal izateko. Baina oztopoei aurre egiteko barne mailan dugun lehenengo trabari ekin behar diogu; lotsa, ezina, gutxiespena…  Hori zerk eragiten duen gehiegi aipatu gabe (ahaztu gabe, era berean) berau gainditzeko baliabideen beharra azpimarratu genuen. Eta gogora ekarri nahi dugu. 

Gure ingurua aldatzekotan, gure burua prestatu eta ahaldundu behar dugu. Nola jokatuko dugu euskaraz ulertu nahi ez digunaren aurrean? Nola gaindituko dugu gure buruekiko lotsa denak erdaraz ari direnean eta guk euskaraz egin nahi dugunean? Nola apurtu “7 euskaldun + erdaldun 1 = 8 erdaldun” ekuazioarekin? Honi guztiari ekiteko burua prestatu behar dugu. Areago, dei egin nahi diegu euskaraz bizitzeko autodeterminazio ariketa hau egiten duten norbanakoei, hiztun komunitate gisa lan egin eta, aldaketak eragiteko bidea markatzera.

Hartara, “Desapiyua!” helburu horretara bideratu nahi dugu. Orain arte abiatutako erronkak bazterrean utzi gabe, bi DESAPIYU kolektibo proposatu nahi ditugu:

1. Abenduaren 3an, euskararen egunarekin, euskaraz bizitzeagatik aurkituko ditugun egoeren kontakizuna egitera dei egin nahi dugu. Gure hautuak dakarrenaz hausnartzeko erabiliko dugu, gure buruak neurtu eta baloratzeko. Sare sozialetan #EgotetikEgitera traolarekin jarraituko dugu ekimena.
2. Euskaraz bizitzeko behar ditugun baliabide pertsonalak jaso eta kolektiboki aldaketak eragiteko bidea markatzeko lagungarri izango den HIZKUNTZA AKTIBISMORAKO TAILERRA eginen dugu, otsailaren 12 eta 13an. (Honi buruzko informazio zehatzagoa emanen dugu aurrerantzean).

Bi ekimen hauetan parte hartzeko gonbitea luzatzen dizuegu bai Desapiyatzaileei bai eta lagun berriei ere. Abiatutako erronkak zein berriei eraginkorrago ekiteko ezinbesteko urratsa dela deritzogu. Euskararen alde egotetik, alde egiteko garaia heldu da. Goazen!

 

5. Desapiyua! Olagarroa eta txantreako igerilekua

Udako solstizioa, eta horrekin batera suak piztu ziren bart, Txantrean zein Euskal Herriko hainbat herritan. Irubide parkeko horma batek zera aldarrikatzen zuen su haien itzalean: “Txantrea Desapiyuan! EUSKALDUN ETA HARRO!”.

Eta halaxe hasiko da uda auzo honetan; euskaldun izatearen harrotasunaz desapiyu berri batekin.

Olagarroa eta bere kuadrillak, udako giroan ere euskaraz bizitzeko nahiaz, Txantreako igerilekuan izena eman eta euskaraz bizitzeko aukera aztertu dute. Pozik agertu dira jasotako emaitzekin baina, hala ere, hainbat proposamen egin dituzte uda honi begira.

Hurrengo bideoan ikusiko duzue igerilekuan aurkitu duten egoera eta euskaraz bizitzeko urratsak eman daitezen egindako eskaerak.

Erantzuna jaso dute, eta igerilekuak aldeko jarrera erakutsi duen arren, eskatutakoa gauzatuko ote den neurtzeko prest daude Olagarroak. Horretarako igerilekuko erabiltzaile guztien laguntza ere ezinbestekoa da, beraz, hortxe gonbitea: zuk zeuk ere begiratu, galdetu, entzun eta agindutakoa gauzatzen ez bada, esaiezu ozen eta harro: igerilekuan ere euskaraz!

Eroskin garaipena! Balorazio txiki bat.

Iragan azaroan Desapiyua abiatu genuenetik, hainbat lagunek hartu dute parte auzo-dinamika honetan. Bakoitzak nahi izan duen esparrua hartu du langai, eta eskaera bidez, orohar, esparru horren euskalduntze bidean urratsak eman daitezela eskatu dute desapiyatzaileek

Bada, zenbait hilabeteren ondoren, Eroskin abiatutakoak (“Txupitxatxi” kuadrillarenak) jaso ditu fruituak: hainbat ohartarazpenen euskarazko bertsioa paratu ditu bere hormetan aipatu dendak. Hitzez agindutakoa praktikara eraman du, eta hori, zoriontzekoa da. Hala ere, asko dago oraindik hobetzeko: publizitate euskarri asko dago oraindik gazteleraz soilik idatzia, etxeetara bidaltzen den publizitatea ere gaztelera hutsean da, eta euskaraz hartatua izatea ia ezinezkoa da, oraindik ere. Baina azken egunotako aldaketa nabarmenek itxaropen eta elkarlanerako aukera zabalik utzi dute. Ongi egindakoa zoriondu, eta gaizki egindakoa konpontzen jarraitzea dagokigu. Eta posible da! Eroskiko lanketa beraz, ez da amaitu.

Beste Desapiyuekin aurrera jarraitu eta berriak abiatzeko indarra eman digu Eroskiren aldeko jarrerak; billabesak euskalduntzeko lanean jarraituko dugu, osasun-etxean zerbitzua euskaraz eskaini dadin bidea urratzen jarraituko dugu eta laster, udako giroa bertan da-eta, Txantreako igerilekuan euskaraz egin ahal izateko proposamena eginen dute desapiyatzaile berriek. Halaber, ezin dugu ahaztu, Akelarre Kultur Elkarteak “Berria” egunkariaren harpidetza eginez lortu zuela Desapiyuak proposatutako erronka betetzea. Haiei ere, zorionak!

Bestalde, Desapiyuak erdietsi dituen bistako emaitzetatik harago, beste ondorio bat azpimarratu nahiko genuke: abiatutako erronkek aldeko emaitza izan edo ez, garaipen txikiak izaten ari dira denak ala denak, euskararen alde egotetik euskararen alde egitera jauzia eman dutelako hainbat auzokidek. Euskaraz bizitzeko ditugun ezintasunak azalaratu, eta nork bere mailan, hutsune horiek gainditzeko hautua egin du. Horretaz gain, euskaraz bizi nahi dugunon harreman estuagoan fintzen gabiltzala esan dezakegu, eta ez da makala hori.

Dena dela, hamaika eskaera eta presio bideratuta ere desapiyurik garrantzitsuena gure baitan da. Eroskin lortutakoa alferrikakoa izango da, guk geuk gaztelerazko publizitatera jotzen badugu. Alferrik eskatuko dugu hemendik aurrera harrera euskaraz nahi dugula langileei gazteleraz egiten badiegu. Era berean, alferrik izango da AKEko “Berria”ren harpidetza, txoko batean usteldu eta gaztelerazko egunkariak irakurtzen baditugu.

Praktikak eragingo ditu aldaketak, ez besterik; eta bide horretan, argi izan, espaloira igo garela bertatik ez jaisteko! Aurrera Desapiyua!

Txantreako jaien bezperan DESAPIYU GALA ospatu genuen

Txantreako jaien bezperan, apirilaren 29an, EHEk Desapiyu-Gala antolatu zuen auzoan. Desapiyuaren dinamikak eman duena auzoari aurkeztu eta desapiyatzaileak saritzeko eguna izan zen.

Gaueko 22:00ak aldera 30 bat lagun bildu ginen Akelarre Kultur Elkartean. Ekitaldiari hasiera eman aurretik mokadu goxoa hartzeko parada izan genuen. Birjinia antzezleak eman zion hasiera Galari, Ferran Suayk idatzitako “bahamarren edukazio ona” ipuinarekin.

Ondoren, desapiyuan parte hartu dutenen bideo emanaldia ikusi eta desapiyatzaileak oholtzara igo ziren dinamikaren kamiseta bana sari moduan jasotzeko. Euren erronka nola egin zuten eta egun zertan den azaldu zuten denek. Era berean, azken desapiyuaren berri eman zuten: AKEk, hedabide euskaldunak sustatu eta euskaldunok zer irakurri izan dezagun, Berriaren harpidetza egin du. Zorionak!

EHEko kideek hitza hartu zuten amaitzeko eta, bertaratutakoei jaietako desapiyua aurkeztu zieten: Angela Davisen irudia zuen txapak jantzi eta euskaldun izateaz jaiak harro bizitzeko deia egin zuten, jaietan ere espaloian tinko mantentzeko deia, alegia.

Halaber, dinamikarekin aurrera jarraituko dutela esan zuten, eta bide beretik, norbanakoon konpromisoa ezinbestekoa dela berretsi zuten, arlo ezberdinetan euskaraz bizitzeko beharrezko aldaketak erdietsi nahi baditugu.

Desapiyuen jarraipena

Hurrengo bideoaren bitartez Txantreako Euskal Herrian Euskarazek orain arte egin diren desapiyuen laburpena egin nahi izan dugu, hala nola hauen inguruko irakurketa txiki bat. Esan beharra dago koadrila hauetako bakoitzak, hartutako erronkak lortzeko asmotan, aldaketak eragiteko lanean darritela. Eskerrik asko parte hartzen hari zareten guztioi eta ongi etorri parte hartu nahi duzuen horiei. Animo guztiei eta Euskaraz Bizi!!

3. DESAPIYUA M.I.T.

3.KRONIKA

Hona hemen M.I.T-ek hartutako erronkaren bideoa. Txantreako Osasun zentroa euskalduntzen diardute eta bideo honen bidez egoeraren berri eman nahi digute:

Jarraian M.I.T. egindako kronika irakur dezakegu:

DESAPIYUA M.I.T.

Lehenengo gauza desapiyuaren nondik norakoak azaldu zizkiguten, eta ideia ezberdinak proposatu zizkiguten aukeratzeko.
Gure artean eztabaidatzen egon ginen Desapiyua egin edo ez, eta egiten bagenuen zer egin. Azkenean Desapiyua egitea erabaki genuen, eta gure aukera osasun etxea izan zen. Osasun etxean euskaraz!!

Behin osasun etxea aukeratuta, bertoko egoera zein zen ezagutzeko diagnostikoa egin genuen, eta hau da atera zitzaigun emaitza:
Rotulazioa: Eusakaraz eta gazteleraz dago, nahiz eta kartel batzuk soilik gazteleraz. Eskutitzak gazteleraz bidaltzen dira eta programa informatikoak gazteleraz daude soilik.
Harrerako langileak/administratiboak: 9 langile daude eta batek bakarrik daki euskaraz.
Medikuak: 13 daude eta soilik 2k dakite euskaraz.
Pediatrak: 3 daude eta ez dakite euskaraz.
Erizainak: 16 daude eta saoilik 2k dakite euskaraz.

Diagnostiko honen baitan ere legea aztertu genuen, eta ikusi genuen legeak ez duela ezerterako balio, alde batetik euskaldunen eskubideak urratzen dituela esaten duelako(zonalde mistoan dago), bestetik ere, osasun etxean dagoen egoera ilegala ez dela esaten duelako, ez baita derrigorrezkoa oposaketarako euskara jakitea.

Beraz guzti honekin bideo salaketa bat egin genuen dinamikari hasiera emateko eta egoeraren berri emateko. Aurrera begira zer egingo dugun aztertzen ari gara, ez baitugu denborarik izan hori egiteko. Ideia batzuk atera dira (zuzendariarekin bilera, salaketa ofiziala…) baina oraindik ez dago ezer zehaztua.
Hurrengo desapiyua nori zuzenduko diogun, otsailaren 28an Auzoko Euskaraz Bizi egunean plazaratuko dugu. adi egon zu hurrengoa izan zaitezke!

2. DESAPIYUA ALUAKULUKA

2.KRONIKA

Hona hemen Aluakuluka egindako Desapiyua. Dinamika honen bigarren erronka: Villabesak Billabesak bihurtzen saiatu dira!
Lagun hauek emandako pausoak ikus daitezke:

Aluakuluka koadrilak egindako kronika:

AUPA TXANTREA!

Behin Txupitxatxien desapiyua jasota hau planteatzeari ekin genion, hots, Billabesak euskalduntzeari.
Nahiz eta hasieran galdurik sentitu, buruak astindu eta pausuak eskematizatzeari ekin genion.

Lehenik eta behin, billabesetan jartzen zuena eta baita markesinak ere behatu genituen eta horra hor gure kexa dena erderaz ikusi bai genuen.

Bigarrenik gidari batekin kontaktuan jarri ginen aholkuak jaso eta pixkat gure gida izateko. Honek LAB sindikatuarekin kontaktuan jarri eta hauen aholkua Mankomunitatera eta TCC- enpresara joatea izan zen. Gainetik komentatu ziguten duela urte batzuk haiek ere borroka honetan aritu zirela ezer gutxi lortuz. Dena den horrek ez zizkigun desapiyua jarraitzeko gogoak kendu.

Mankomunitateari eta TCC- enpresari bidali behar genien eskutitza idazten hasi ginen, baita markesinetan esku orriak jartzen ere auzoak dinamikaren berri izateko. Behin hau izanda Ostiral goiz batean Mankomunitatera abiatu ginen. Hemen zerbitzua erderazkoa izan zen, baina jarrera egokia izan zuten gure kexa entzutean eta arazorik gabe hartu zuten gure eskutitza.
Egun horretako arratsaldean TCC-ra joan ginen. Nahiz eta Billabesen artean galduta senitu, laguntza apur batekin bulegoak aurkitu genituen. Berez, Marketingo tipoarekin O.E.- rekin hitzegin behar genuen baina bera bertan ez zegoenez, bulegoko bi kideekin hitzegin genuen. Hemen ere harrera erderazkoa izan zen baina hauen jarrera nahiko baikorra. Behin kexa azalduta eta eskutitza emanda, Mankomunitatera bidali gintuzten TCC-ra heltzen ziren kexa guztiak hara bideratzen zituztelako (baina gu aurreratu ginen!). Hitzen artean Mankomunitateari buruzko estruktura azaldu ziguten,billabesa zerbitzuan lan egiten zuten kide kopurua eta hauen eusaldun kopurua (%50tik gora) eta baita TCC-ren inguruko zeozer kontatu ziguten ere.

Behin eskutitzak emanda eta eskuorriak jarrita, gure lana orain Mankomunitatearen erantzuna jasotzea besterik ez da. Baietza izatekotan, Zorionak dinamika honetan parte hartu duzuen guztioi eta baita zuzen edo indirektoki lagundu gaituzuen guztioi. Ezetza izatekotan, borroka ez da amaitu!

Bitartean ¨M.I.T.¨ EKIN TXANTREAKO OSASUN ETXEA EUSKADUNTZEARI!

1.DESAPIYUA TXUPITXATXIAK

1.KRONIKA

Hona hemen Txupitxatxiek egindako Desapiyua. Dinamika honen lehenengo erronka: auzoko komertzio bat euskalduntzen saiatu dira!

Txupitxatxien mezua auzoari:

1. EHEkoek bota ziguten erronka eta Olletan aztertu genuen.
Bada, EHEko kideek esan zuten dinamika bat abian jarri nahi zutela. Dinamika dinamiko bat. Bizi propioa hartu beharko lukeena. Bakoitzak gehituko dugunarekin forma hartzen joango zena.
Euskararekiko konpromisoa auzo maila hartzea du helburu.Baina oraingoan ez dugu zama bezala hartuko konpromiso hau. Disfrutatu egingo dugu, berarekin jolastuko gara…eta apostuak egingo ditugu “intríngulis” sortzeko. “Ezetz auzoko eremu hau euskaldundu!”

Gustura hartu genuen erronka! Herriko etxean, sorgin guztiak bildurik, gure baratzeko zerbait sortzen saiatzen, guztiak aldi berean hitz egiten…
“Eh! Izan gaitezen errealistak!! Dinamika hasteko gertuko zerbait, egiteko modukoa, eta utz dezagun postrerako gure baratzekoa!!! Bai, bai, egin dezagun ongi. Joan gaitezen berotzen, giroa sortzen …”
Eta pasioa pixka bat epelduz ekin genion lehenengo erronka prestatzeari.

2. Bilera-plangintza: behatu, idazkia, eskaera, erantzuna.
Pasioa pixka bat baretzearren, beste egun baterako utzi genuen plangintzaren sormena, gure alde funtzionala martxan jartzeko.
Alde estalinista behin berreskuratua, zera erabaki genuen:
Eroski euskaldunduko genuela, euskaraz ez zegoena euskaratzea eskatuko geniela.
Helburu hau lortzeko hurreneko urratsak emango genituela adostu genuen:
Abenduaren 23an gutariko bi joango zirela behatzera.
26an, bildutako datuekin, beste bik idazki formal bat egingo zutela gure eskakizunarekin. Zerbait zehatza, argia, ambiguotasunik gabekoa.
Eta urtarrilaren 2an beste bi bertaratuko zirela gure eskakizuna luzatzera.
Erantzuna jasotzeko epe bat jarri genuen ere, baina…jakina! hori ez dago gure esku!

3. Irakurketa-kronika bideoa
Urrats hauek guztiak emanda, zer ondorioztatu dezakegu?
Erronka, berez, ez dela hain zaila izan. Agian zailena gure agendak koordinatzea izan dela, guztiok bizitza akituak baititugu. Baina koordinazio apur batekin, egin daitekeela. Ez dugu zertan guztiok joan behar agerpen guztietara, soilik hartu behar dugu erronkarekiko konpromiso bat horri jarraipena eman ahal izateko.

Aipatzekoa da, oso erantzun baikorra jaso genuela Eroskin gure eskakizuna luzatu genuenean. Harriduraz hartu zuten, baina jarrera irekia. Laburbilduz, esan genien nabaria zela Zentraletik, hau da, Elorriotik etortzen ziren kartel guztiak (eskaintzak, dendan ikusten diren handienak-eta…) elebidunak zirela, baina dendan inprimatzen diren kartelak gaztelania hutsean zeudela. Alegia: produktuen izenak eta prezioak, eskaintza batzuk eta abar.
Bestetik, Elorriotik jarritako bi kartel nagusi (“Bienvenidos” eta “Horario”) haiek esan ziguten bezala, halaxe ekarri zituzten duela bi urte eta haiek euskaraz eskatu duten arren, ez dutela jaso.
Egun, gure eskari formala bideratzean dago, eta haien deiaren zain gaude. Ezezkoa jasoz gero, hainbat eskakizun eta sinadura aurkezteko asmoa dugu. Hortaz,kontatuko dizuegu.

Eta bitartean…auzoko “ALUAK ULUKA” gure lagunei honako erronka hau botako diegu:

“Ezetz billabesak euskaldundu!“.

ADI DESAPIYUARI!